Er zijn tegenwoordig veel mogelijkheden om de waarden van monumenten te behouden en deze toch een duurzame toekomst te geven. Een van de manieren om een monument te verduurzamen, is door het dak, de gevels of de vloeren te isoleren. Het isolareren van monumenten en historische gebouwen vraagt om een speciale aanpak. De cultuurhistorische waarde moet in tact blijven en er mag op korte en lange termijn geen schade aan het gebouw optreden. Er moet dus nauwkeurig bekeken worden welke isolatiemethoden en -materialen het meest geschikt zijn voor het monument. Naast dat het bij de uitstraling van het gebouw moet passen, is het belangrijk dat het systeem ook past bij de bouwfysische eigenschappen.
Spouwmuurisolatie bij monumenten
Buitenmuren zorgen voor tot 30% van het totale warmteverlies. Muren in historische panden zijn vaak niet geïsoleerd en er is ook niet altijd een spouw aanwezig. Afhankelijk van onder andere de detaillering van de gevels zijn er verschillende mogelijkheden voor energiebesparing. Bij historische buitenmuren laat het cultuurwaardenbehoud meestal geen isolatie aan de buitenzijde toe.In sommige monumenten, meestal van na 1900 is wel een spouwmuur aanwezig. Deze muren zijn vaak niet gebouwd om geïsoleerd te worden en moeten dus eerst goed onderzocht worden om de juiste keuze te kunnen maken in isolatiemethode en -materialen.
Binnendakisolatie bij monumenten
Via het dak van een gebouw gaat veel warmte verloren. Goede isolatie kan ervoor zorgen dat de warmte in de winter binnen blijft en houdt in de zomer de hitte buiten. Het isoleren van de binnenzijde van het dak heeft bij monumenten vaak de voorkeur, omdat dit eenvoudiger toe te passen is en het aanzicht aan de buitenzijde van het monument in tact blijft. Ook voor het isoleren van het dak geldt dat goed in kaart moet worden gebracht of isoleren mogelijk is zonder dat de cultuurhistorische waarde wordt aangetast en er geen schade optreedt op de korten of lange termijn. Als isoleren mogelijk is, moet nauwkeurig bekeken worden welke methode en materiaal hiervoor geschikt zijn.
Vloerisolatie bij monumenten
Historische vloeren zijn niet voorzien van isolatie waardoor deze vaak koud aanvoelen. In veel gevallen is het mogelijk om vloeren van monumenten van isolatie te voorzien. Isolatie van de begane grond vloer draagt niet veel bij aan warmteverlies, maar wel aan het wooncomfort. Hierdoor kan er toch wat lager gestookt kan worden. Net als bij dak- en gevelisolatie is de beste plaats voor vloerisolatie aan de koude zijde, zodat de bestaande vloer aan de warme kant van de isolatieschil komt. Daarnaast is het isoleren aan de onderzijde van de vloer de meest gunstige methode omdat deze manier het minst impact heeft op overige elementen in het monument en het meest effect heeft.
Bodemisolatie bij monumenten
Als het monument een kruipruimte heeft, is het mogelijk om de bodem van de kruipruimte te voorzien van isoleren materiaal.Bij bodemisolatie wordt er een laag isolatiemateriaal op de bodem van de kruipruimte aangebracht. Dit wordt vooral toegepast bij een natte of vochtige kruipruimte of indien de kruipruimte niet toegankelijk is. Ondanks dat deze methode minder effect heeft dan het isoleren van de vloer, gaat er op deze manier toch ook minder warmte verloren. Daarnaast is deze methode het meest eenvoudig toe te passen.
