Bij monumenten is vaak natuursteen aanwezig. Bij woonhuismonumenten is vaak hardsteen toegepast voor deurdorpels, raamlekdorpels, spatplinten, buitentrappen, stoepen, raam- en deuromlijstingen en gevelafdekkingen. Bij grotere monumentale gebouwen, zoals kerken, kloosters, kastelen en stadhuizen, zijn ook andere natuursteensoorten toegepast zoals kalksteen en zandsteen. Goed onderhoud en preventieve maatregelen kunnen voorkomen dat op den duur ingrijpend herstel nodig is.
Bij onderhoud en herstel van natuursteen zijn niet alleen esthetische eisen van belang, maar spelen ook technische voorwaarden een rol. Een verkeerde behandeling, materiaalkeuze of uitvoeringstechniek heeft niet alleen grote gevolgen voor het uiterlijk van natuursteen, ook de levensduur ervan kan er sterk door worden beperkt. Daarom vraagt dit materiaal om de juiste onderhouds- en herstelmethoden.
Schade kan worden hersteld met een reparatiemortel of door het inschieten van nieuwe natuursteenelementen. Het is heel belangrijk om het bestaande werk goed te inspecteren en identificeren (soort, bewerking, vormgeving) en selectie van gelijksoortig materiaal of een verantwoorde (bouwfysisch, visueel) vervangende natuursteensoort. Combinatie van meerdere soorten steen met verschillend vochtgedrag kan versnelde verwering van het oude werk tot gevolg hebben. Juiste materiaal-compatibiliteit is daarom vereist. Dat geldt ook voor de toe te passen reparatiemortels.
